Het overlijden van Ron Brandsteder heeft veel losgemaakt in de Nederlandse televisiewereld. Als een van de meest geliefde presentatoren en entertainers laat hij een rijke televisiegeschiedenis achter. Om hem te eren, werd door Omroep MAX een groot eerbetoon uitgezonden, waarin bekende collega’s en vrienden zoals Joop van den Ende en André van Duin spraken over hun herinneringen aan Ron.
Maar achter de schermen speelde nog een andere kwestie: de rechten op beeldmateriaal waarin Brandsteder te zien was. Opvallend genoeg zou een deel van die rechten in handen zijn van André van Duin zelf, waardoor de vraag rees of er betaald moest worden voor de fragmenten waarin hij samen met Ron te zien was.
Rechten en financiële belangen
In de televisiewereld is het gebruikelijk dat beeldmateriaal eigendom is van een rechthebbende partij, die vervolgens kan bepalen of en tegen welke prijs het materiaal mag worden gebruikt. In het geval van Ron Brandsteder liggen de meeste rechten bij Banijay, het moederbedrijf van EndemolShine. Dit is een direct gevolg van de zakelijke beslissingen van John de Mol en Joop van den Ende, die destijds hun programmarechten slim wisten te verkopen.
Tv-kenner Tina Nijkamp gaf in de podcast De Mediaweek meer uitleg over hoe dit werkt. “Joop van den Ende en John de Mol waren destijds zo gehaaid om alle programmarechten vaak slechts voor vijf jaar te verkopen. Hierdoor kon een zender het maximaal drie keer uitzenden in die periode. Mede daardoor zijn zij miljardair geworden.”
Banijay verstrekte beelden kosteloos
Hoewel Banijay de rechten bezit over veel van Ron Brandsteders oude tv-optredens, koos het mediabedrijf ervoor om alle fragmenten gratis te verstrekken aan programma’s die hem wilden eren. Tina Nijkamp gaf hierover uitleg: “Ik heb begrepen dat Banijay dat gratis heeft verstrekt aan de programma’s die een eerbetoon wilden maken. Dat hadden ze niet hoeven doen, want die beelden zijn officieel van hen. Maar uit respect voor Ron hebben ze dat alleen voor een handling fee gedaan.”
Dat Banijay deze beelden belangeloos beschikbaar stelde, werd positief ontvangen. Maar de aandacht verschoof toen naar André van Duin, die volgens Tina ook veel rechten op zijn eigen tv-optredens heeft behouden. Dit leidde tot speculaties over mogelijke kosten voor fragmenten waarin hij samen met Ron te zien was.
Heeft André van Duin geld gevraagd?
Volgens Tina heeft André van Duin door de jaren heen bewust de rechten op zijn eigen beeldmateriaal in eigen beheer gehouden. “Dat is slim en goed gedaan van hem, want dan heeft hij er zelf de regie over,” aldus Nijkamp. Dit betekent dat bij elk fragment waarin hij voorkomt, hij de zeggenschap heeft over het gebruik ervan.
Wat dit betekent voor het eerbetoon aan Ron Brandsteder, blijft onduidelijk. “Ik heb begrepen dat daar blijkbaar wel geld voor moest worden betaald,” zegt Tina. Tegelijkertijd nuanceert ze dit door aan te geven dat er nog geen facturen zijn verstuurd en dat het mogelijk is dat André van Duin eventuele opbrengsten aan een goed doel zal schenken.
Mediacolumnist Mark Koster van De Telegraaf reageerde verbaasd: “André van Duin kennen we helemaal niet als zakelijk figuur.” Toch lijkt het erop dat hij, mogelijk op advies van Joop van den Ende, bewust de rechten op zijn werk heeft beschermd. Tina zegt hierover: “Ik denk dat het geld hem niet veel uitmaakt, maar dat Joop van den Ende hem heeft aangeraden zijn eigen rechten te bewaren.”
Slimme zakelijke keuze of misplaatst moment?
De discussie over de rechten op het beeldmateriaal werpt een interessante vraag op over de zakelijke kant van de televisiewereld. Het is gebruikelijk dat artiesten en programmamakers eigendom behouden over hun werk, maar in een situatie waarin een eerbetoon wordt gebracht aan een overleden collega, kan het vragen van geld voor fragmenten gevoelig liggen.
Voor nu blijft onduidelijk of er daadwerkelijk kosten zijn verbonden aan de fragmenten waarin André van Duin voorkomt. Wat wel vaststaat, is dat hij met zijn bewuste keuze om de rechten in eigen beheer te houden, volledige controle heeft over hoe en waar zijn beelden worden gebruikt.
