Supermarktketens zagen de zelfscankassa ooit als een revolutie in het winkelproces. Minder personeel, kortere wachtrijen en meer gemak voor de klant leken de ideale combinatie. De realiteit blijkt echter minder rooskleurig. Winkeldiefstal is in korte tijd fors toegenomen, waardoor supermarkten met flinke financiële schade kampen. Sommige ketens voeren extra controles uit, terwijl anderen drastische maatregelen nemen om verliezen te beperken.
Jumbo heeft zwaar te lijden onder de gevolgen van winkeldiefstal. De supermarktketen meldt een verlies van maar liefst 100 miljoen euro als gevolg van fraude bij zelfscankassa’s. Dit enorme bedrag laat zien hoe groot het probleem is en waarom steeds meer retailers heroverwegen of deze technologie nog toekomst heeft. Ondanks verschillende beveiligingsmaatregelen zoals steekproeven en cameratoezicht, blijken deze niet voldoende om diefstal tegen te gaan.
Zelfscankassa’s verdwijnen uit Jumbo-filiaal in Breda
Terwijl veel supermarktketens nog investeren in zelfscankassa’s, neemt Jumbo in de wijk Tuinzigt in Breda een andere beslissing. In het filiaal aan de Cypresstraat zijn alle zelfscankassa’s verwijderd. Klanten kunnen hun boodschappen daar niet langer zelfstandig scannen en moeten weer bij een kassamedewerker afrekenen. Dit besluit is opvallend en staat haaks op de trend van automatisering binnen supermarkten.
Volgens een woordvoerder van Jumbo heeft klantfeedback een doorslaggevende rol gespeeld bij deze ingrijpende keuze. “We willen een prettige en veilige winkelomgeving creëren. Uit evaluaties blijkt dat klanten in deze wijk het persoonlijke contact met caissières missen. Daarom hebben we besloten de zelfscankassa’s te verwijderen.” Hiermee laat Jumbo zien dat niet alleen winkeldiefstal, maar ook klantbeleving een rol speelt in het afwegingsproces.
Aldi stopt met zelfscanfunctie in app
Niet alleen Jumbo neemt maatregelen. Ook Aldi zet een stap terug op het gebied van zelfscan. Vanaf 23 februari kunnen klanten geen gebruik meer maken van de zelfscanfunctie in de Aldi-app. Dit betekent dat alle aankopen weer op de traditionele manier bij een kassamedewerker afgerekend moeten worden.
Het ‘Scan & Go’-systeem van Aldi werd in 2023 geïntroduceerd als een innovatieve manier om het afrekenproces te versnellen. Klanten konden met een QR-code in de winkel hun producten scannen, terwijl geavanceerde camera’s de aankopen registreerden. Ondanks de technologische vooruitgang trekt Aldi nu de stekker uit dit systeem. Hoewel de supermarktketen geen officiële reden geeft, lijkt het aannemelijk dat diefstal en technische uitdagingen de doorslag hebben gegeven.
Lidl scherpt controle op zelfscankassa’s aan
Waar Jumbo en Aldi besluiten om zelfscan deels of volledig terug te schalen, kiest Lidl voor een andere aanpak. De supermarktketen blijft vasthouden aan zelfscantechnologie, maar voert wel strengere controles in om fraude tegen te gaan. Hoe deze verscherpte maatregelen eruitzien, is nog niet duidelijk. Vermoedelijk worden er meer steekproeven gehouden, krijgen medewerkers een actievere rol in de controle of worden er nieuwe detectiesystemen geïmplementeerd.
Met deze strategie laat Lidl zien dat de zelfscankassa niet per definitie problematisch hoeft te zijn, zolang er voldoende beveiliging is om misbruik te minimaliseren. Andere supermarkten zullen nauwlettend volgen of deze aanpak daadwerkelijk effect heeft en of aanvullende maatregelen nodig zijn.
Heeft de zelfscankassa nog toekomst?
De grote vraag is of meer supermarkten het voorbeeld van Jumbo en Aldi zullen volgen. Oorspronkelijk werden zelfscankassa’s ontwikkeld om wachttijden te verkorten en personeelskosten te drukken, maar de nadelen stapelen zich op. Niet alleen door de toename van winkeldiefstal, maar ook omdat sommige klanten aangeven dat ze liever bij een traditionele kassa afrekenen en de interactie met een medewerker waarderen.
De komende jaren zullen uitwijzen of de zelfscankassa een blijvende rol speelt in het supermarktlandschap. Supermarkten moeten een keuze maken: investeren in betere beveiliging en controles, of deels terugkeren naar het traditionele kassasysteem. Of deze ontwikkeling een definitieve trendbreuk betekent, zal afhangen van de balans tussen efficiëntie, veiligheid en klanttevredenheid.
