De dreiging van een oude, maar dodelijke ziekte is terug van weggeweest. Gezondheidsinstanties maken zich ernstig zorgen over de heropleving van difterie, een bacteriële infectie die ooit bijna uitgeroeid was dankzij vaccinaties. Sinds 2023 verspreidt het virus zich weer sneller over het continent, met tientallen bevestigde gevallen. Vooral kwetsbare groepen worden getroffen, maar iedereen moet alert blijven. De noodklok luidt harder dan ooit, en de oproep tot actie klinkt luid en duidelijk.
Ernstige gevolgen bij uitblijven van behandeling
Difterie is geen griepje. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium diphtheriae en verspreidt zich via de luchtwegen of de huid. De luchtwegvariant leidt tot een dikke, taaie aanslag achter in de keel, op de tong of in de neus.
Dit gaat vaak gepaard met hoge koorts, keelpijn en ademhalingsproblemen. Als de zwelling ernstig wordt, kan het slikken en ademen vrijwel onmogelijk worden. De karakteristieke ‘bull-neck’ – een opgezwollen hals – is niet alleen pijnlijk, maar ook levensbedreigend.
Snelle stijging van het aantal besmettingen
Waar difterie in het verleden bijna was uitgeroeid door vaccinatieprogramma’s, is er sinds enkele jaren weer een opvallende toename. In 2022 piekte het aantal meldingen met 320 bevestigde besmettingen, een schril contrast met het gemiddelde van 21 gevallen per jaar in de periode 2009 tot 2020. In 2023 werden nog eens 165 besmettingen geregistreerd.
Zelfs in 2024, ondanks een lichte daling, zijn er alweer 56 meldingen gedaan. Tot halverwege dit jaar staat de teller al op 13 nieuwe gevallen. De Europese gezondheidsautoriteiten spreken inmiddels van een alarmerende trend.
Risicogroepen extra kwetsbaar
De recente besmettingsgolven treffen vooral migranten, mensen zonder vaste woonplek, en gebruikers van noodopvang of drugs. In opvangkampen en geïmproviseerde schuilplaatsen zijn de hygiënische omstandigheden vaak slecht, waardoor de bacterie zich gemakkelijk verspreidt.
Omdat deze groepen minder vaak worden bereikt met preventieve gezondheidszorg en vaccinaties, lopen zij een verhoogd risico. Het is daarom van cruciaal belang dat overheden, artsen en hulporganisaties hun inspanningen bundelen om juist deze mensen te beschermen.
Duidelijke waarschuwing van de Europese gezondheidsdienst
Bruno Ciancio, hoofd van de afdeling besmettelijke ziekten bij het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC), benadrukt het gevaar: “Als de ziekte onopgemerkt blijft rondgaan in kwetsbare gemeenschappen, kan het uitgroeien tot een groter probleem.”
Het ECDC roept op tot gerichte vaccinatiecampagnes en betere voorlichting. Alleen als risicogroepen bereikt worden met betrouwbare informatie en medische hulp, kan verdere verspreiding worden tegengegaan.
Wat je moet weten over de symptomen
De incubatietijd van difterie ligt tussen de twee en vijf dagen. De symptomen zijn ernstig en duidelijk herkenbaar: een grijswitte aanslag in de keel, keelpijn, opgezette halsklieren, koorts en ademhalingsproblemen.
Bij huidinfecties ontstaan rode, ontstoken zweren of blaren, vooral op plekken waar hygiëne te wensen overlaat. De bacterie is zeer besmettelijk en verspreidt zich via hoesten, niezen of direct contact met besmette voorwerpen zoals bestek, handdoeken of beddengoed.
Moeilijk te herkennen door medische professionals
Omdat difterie decennialang vrijwel niet voorkwam, herkennen veel zorgverleners de symptomen niet direct. Dit maakt de situatie nog risicovoller. Zonder snelle diagnose en behandeling met antitoxine en antibiotica kan tot tien procent van de patiënten aan luchtwegdifterie overlijden.
Medische waakzaamheid is dan ook essentieel. Iedereen in de zorgsector moet zich bewust zijn van de signalen en snel handelen bij vermoedens van infectie.
Vaccinatie blijft de krachtigste bescherming
Vaccinaties zijn nog steeds de beste manier om difterie onder controle te houden. Het ECDC dringt aan op intensieve vaccinatiecampagnes, met speciale aandacht voor opvangcentra en risicogroepen. Ook overheden moeten hun verantwoordelijkheid nemen.
Door samen te werken met hulporganisaties en zorginstellingen kunnen nieuwe uitbraken worden voorkomen. Preventie, snelle herkenning en gerichte medische zorg vormen de sleutel tot het indammen van deze herlevende dreiging.
Difterie is dan misschien zeldzaam, maar het gevaar is allerminst geweken. Als je zelf of iemand in je omgeving tot een risicogroep behoort, neem dan contact op met een arts voor vaccinatieadvies of bij verdachte symptomen. Alleen door alert te blijven en zorg te dragen voor elkaar, kunnen we voorkomen dat deze dodelijke ziekte zich opnieuw stevig in Europa nestelt.
