De gezondheidsautoriteiten slaan alarm nu het griepseizoen zich eerder dan verwacht lijkt aan te dienen. Het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) en het RIVM waarschuwen dat er een nieuwe griepvariant is opgedoken die zorgwekkende resultaten laat zien in laboratoriumonderzoek. Mensen wordt dringend aangeraden om zich tijdig te laten vaccineren, vooral kwetsbare groepen.
Ongebruikelijk vroege griepactiviteit
Elk jaar verschilt het moment waarop de griep in Nederland toeslaat. Meestal ligt de piek in januari, kort na de feestdagen. Dit jaar lijkt dat patroon echter te verschuiven. In het Verenigd Koninkrijk is het aantal besmettingen de afgelopen weken explosief gestegen. Volgens experts is dat vaak een voorbode voor wat ook in Nederland gaat gebeuren.
Griepvirussen verspreiden zich doorgaans vanuit West- en Zuid-Europa richting het noorden. De verwachting is dan ook dat Nederland binnen enkele weken te maken krijgt met een aanzienlijke stijging van het aantal besmettingen. Het RIVM bevestigt dat het verloop van de verspreiding niet volledig te verklaren is, maar dat het patroon wel herkenbaar is.
RIVM ziet verontrustende trend
Adam Meijer, viroloog bij het RIVM, noemt de situatie zorgwekkend. “Je zou zeggen: als die trend doorzet, krijgen wij in de komende weken al een griepgolf,” aldus Meijer in gesprek met het Algemeen Dagblad. Dat zou betekenen dat het griepseizoen dit jaar drie tot vier weken eerder begint dan normaal.
De snelle verspreiding zorgt voor bezorgdheid binnen de medische wereld. Ziekenhuizen bereiden zich voor op een mogelijke toestroom van patiënten, vooral ouderen en mensen met een verminderde weerstand. Meijer benadrukt dat alertheid geboden is, ook al is de omvang van de golf nog onzeker.
Nieuwe k-variant baart zorgen
De grootste zorg ligt bij de ontdekking van een nieuwe variant, de zogeheten k-variant. Deze is nauw verwant aan het bekende H3N2-virus, maar vertoont mutaties waardoor het moeilijker te bestrijden is. In Nederland is deze variant nog nauwelijks vastgesteld, maar in het buitenland verspreidt hij zich razendsnel.
Uit laboratoriumtesten blijkt dat het huidige griepvaccin weinig effect heeft op deze mutatie. Tests met antistoffen bij fretten, die vaak worden gebruikt om de werking van vaccins te beoordelen, lieten zien dat de bescherming tegen de k-variant aanzienlijk lager is. Toch benadrukken experts dat mensen beter bestand zijn dan dieren, omdat zij vaker griep hebben doorgemaakt en daardoor bredere immuniteit hebben opgebouwd.
Europa waarschuwt voor nieuwe griepvariant, die weken eerder toeslaat dan normaal: ‘Laat je vaccineren’https://t.co/PZHlWCnWWc
— Dieles Stolk (@DCSZ14) November 21, 2025
Ziekteverschijnselen en risico’s
De symptomen van de k-variant lijken grotendeels overeen te komen met die van eerdere griepvarianten. Denk aan koorts, spierpijn, vermoeidheid, hoesten en keelpijn. Wel lijken ouderen en mensen met onderliggende gezondheidsproblemen zwaarder getroffen te worden. Volgens artsen kan dat leiden tot meer ziekenhuisopnames en sterfgevallen dan gebruikelijk.
Hoewel de griep in de meeste gevallen vanzelf overgaat, kunnen complicaties zoals longontsteking ernstige gevolgen hebben. Vooral bij ouderen en chronisch zieken is extra voorzichtigheid noodzakelijk.
Vaccinatie blijft belangrijk
Ondanks de verminderde werking van het vaccin tegen de nieuwe variant, blijft het RIVM oproepen tot vaccinatie. Het instituut benadrukt dat de griepprik elk jaar bescherming biedt tegen de meest voorkomende stammen en ook helpt om de ernst van de ziekte te verminderen.
“De effectiviteit valt mee. De griepprik beschermt 30 tot 40 procent van de volwassenen,” aldus Meijer. “Sowieso is het effect nooit nul. Een vaccin heeft dus altijd nut.” Het advies blijft dan ook ongewijzigd: laat je inenten, zeker als je tot een risicogroep behoort.
Nog geen duidelijkheid over oorzaak
Hoewel de nieuwe variant samenvalt met de vroege start van het griepseizoen, is niet met zekerheid vast te stellen dat er een direct verband bestaat. “Maar dat zou kunnen,” geeft Meijer toe. De komende weken moeten uitwijzen of de k-variant daadwerkelijk de aanjager is van de huidige opleving.
Het RIVM blijft de situatie nauwlettend volgen en roept mensen op om alert te zijn op klachten. Wie koorts, hoest of spierpijn ervaart, wordt geadviseerd thuis te blijven en contact op te nemen met de huisarts bij ernstige symptomen.
Alert blijven en voorzorg nemen
Gezondheidsexperts benadrukken dat eenvoudige maatregelen nog altijd helpen om verspreiding te beperken. Regelmatig handen wassen, ventileren en hoesten in de elleboog blijven effectief. Voor mensen met een zwakke gezondheid kan het vermijden van drukke ruimtes tijdens piekperiodes verstandig zijn.
Hoewel het griepseizoen ieder jaar komt en gaat, maken de vroege start en de nieuwe variant dit jaar anders dan anders. Voorlopig blijft het RIVM oproepen tot waakzaamheid, maar ook tot nuchterheid: griep is geen nieuw fenomeen, maar het vraagt wel om oplettendheid.