Het beeld is schrijnend: een vrouw van tachtig die zich op haar gemak over een trottoir beweegt met de fiets aan haar zijde, en toch genadeloos op de bon wordt geslingerd. Geen waarschuwing, geen gesprek. Slechts een boete van 50 euro, uitgedeeld zonder nuance.
De aanleiding? Een paar meter op de stoep fietsen om een gevaarlijke verkeerssituatie te vermijden. Het voorval, vastgelegd op video en breed gedeeld op sociale media, roept woede en verbazing op bij duizenden mensen die vinden dat regels met gezond verstand toegepast moeten worden.
Boa’s verscholen in hoeken en achter muurtjes
Je hebt het misschien zelf wel meegemaakt: je probeert veilig je weg te vinden in een drukke stad en besluit, uit voorzichtigheid, een klein stukje over het trottoir te fietsen. Nog voor je doorhebt wat er gebeurt, staat er een handhaver voor je neus. Het gebeurt vaker dan je denkt. Op steeds meer plekken staan boa’s verdekt opgesteld, vaak onherkenbaar en buiten je zicht.
Pas wanneer je een ‘fout’ maakt, komen ze in actie. Dat voelt niet als toezicht, maar als een hinderlaag. Deze werkwijze leidt tot frustratie en onbegrip bij verkeersdeelnemers. Niet omdat mensen massaal de regels willen overtreden, maar omdat het gevoel ontstaat dat het uitdelen van boetes belangrijker is dan het creëren van veiligheid. Zeker wanneer je zonder opzet een kleine inschattingsfout maakt, is het pijnlijk om te merken dat daar geen ruimte voor is.
Strikte regels zonder ruimte voor uitleg of waarschuwing
Zodra je met een fiets, brommer of snorfiets een stoep op rijdt, ben je volgens de wet fout. De boetes zijn direct en fors: 50 euro voor fietsers, 90 euro voor brommers en snorfietsen. Wat de aanleiding ook is – een gladde tramrails, een gevaarlijke bocht of een overvolle rijbaan – de situatie doet er niet toe.
Het gesprek ontbreekt volledig. Een boete wordt uitgedeeld alsof het onvermijdelijk is, zelfs als je als verkeersdeelnemer bewust voor veiligheid kiest. Het incident met de 80-jarige vrouw laat zien hoe gevoelloos deze handhaving soms kan uitpakken. Op de beelden is te zien dat ze niemand in de weg rijdt en zich rustig voortbeweegt. Toch krijgt ze een boete zonder enig overleg.
Op sociale media reageerden veel mensen verontwaardigd. “Dit voelt niet als bescherming, dit voelt als straffen om het straffen,” luidt één van de reacties die veelvuldig gedeeld werd. En dat raakt een gevoelige snaar.
– Tekst gaat verder onder de video –
Trottoirs zijn voor voetgangers, maar redelijkheid ontbreekt
Niemand zal betwisten dat stoepen bedoeld zijn voor voetgangers, en dat fietsen daarop in principe verboden is. Zeker in drukke steden, waar kinderen, ouderen en mensen met een beperking veilig moeten kunnen lopen, is duidelijke regelgeving belangrijk. Maar als je als fietser uit veiligheidsoverwegingen enkele meters de stoep gebruikt zonder iemand te hinderen, voelt het buiten proportie dat je daar een boete voor krijgt.
Veel mensen vinden dat een waarschuwing of uitleg in zo’n situatie beter op zijn plaats is. Handhaving zou immers moeten bijdragen aan begrip en veiligheid. Wie direct wordt bestraft voor een begrijpelijke keuze, voelt zich niet gehoord en zeker niet beschermd. Het lijkt erop dat het uitdelen van boetes een doel op zich is geworden, in plaats van een laatste redmiddel.
Gebrek aan zichtbaarheid ondermijnt vertrouwen in handhaving
Wat extra olie op het vuur gooit, is de manier waarop de handhaving gebeurt. Boa’s opereren steeds vaker onzichtbaar. Ze staan verdekt opgesteld, verschijnen pas op het moment dat je de fout in gaat, en zijn vaak niet direct herkenbaar als handhaver. Daardoor ontstaat bij veel mensen het gevoel dat je niet geholpen wordt, maar gepakt. Dat gevoel ondermijnt het vertrouwen in niet alleen de regels, maar ook in de mensen die ze moeten bewaken.
Er is weinig weerstand tegen handhaving op zich, maar wel tegen de manier waarop. Je wilt het gevoel hebben dat regels eerlijk worden toegepast, en dat er ruimte is voor uitleg. Wanneer de boete het uitgangspunt wordt in plaats van het sluitstuk, slaat het systeem door. En dat schaadt niet alleen het imago van de boa, maar ook het vertrouwen in de overheid.
Een menselijker aanpak levert meer begrip én veiligheid op
Je weet als verkeersdeelnemer best dat regels nodig zijn, maar je verwacht ook dat die regels met gezond verstand worden toegepast. Vooral in een stad waar verkeerssituaties soms chaotisch zijn en je voortdurend moet improviseren. Niemand is perfect, en fouten zijn soms gewoon onderdeel van het dagelijks verkeer. Wat je dan nodig hebt, is een handhaver die dat begrijpt en je aanspreekt met begrip in plaats van meteen met een bon.
Een zichtbare boa die uitlegt waarom iets niet mag, kan veel meer bereiken dan een verdekt opgestelde ambtenaar met een bonnenboekje. Het zorgt voor begrip, bewustzijn én bereidheid om je aan de regels te houden. Alleen als handhaving rechtvaardig voelt, willen mensen er vrijwillig in mee. Boetes moeten niet het beginpunt zijn van elk gesprek, maar het laatste redmiddel als alles anders faalt.
