De gemeente Westland heeft zich fel uitgesproken tegen de opvang van 635 asielzoekers. In een brief aan demissionair minister David van Weel (Asiel en Migratie) liet het gemeentebestuur weten dat het opgelegde aantal onhaalbaar is. Volgens Westland ontbreekt een duidelijke onderbouwing en is er in de praktijk simpelweg geen ruimte. De kwestie zet de uitvoering van de Spreidingswet opnieuw onder grote druk.
Onvrede over taakstelling en Spreidingswet
Het ministerie van Justitie en Veiligheid berekende dat Westland 635 opvangplekken moet realiseren. Dit aantal vloeide voort uit de Spreidingswet, bedoeld om de opvang eerlijker over gemeenten te verdelen. Omdat sommige gemeenten succesvol bezwaar maakten, zijn de aantallen elders verhoogd. Voor Westland betekende dat een stijging van 617 naar 635 plekken. Het gemeentebestuur noemt de verhoging willekeurig en stelt dat de argumentatie ontbreekt.
Westland wijst op zware bestaande lasten
De gemeente benadrukt dat zij al een uitzonderlijk grote bijdrage levert aan opvang en huisvesting. Op dit moment verblijven er ruim 2.000 Oekraïense vluchtelingen binnen de gemeentegrenzen. Daarnaast wonen er ongeveer 5.000 arbeidsmigranten, met nog eens 3.000 plekken in voorbereiding.
Voor statushouders is de afgelopen jaren versneld plaats gemaakt, onder meer door de aankoop van een hotel dat volledig is ingericht als opvangvoorziening. In totaal zijn er in drie jaar 450 statushouders gehuisvest. Volgens Westland wordt dit niet meegenomen in de landelijke berekeningen, waardoor de druk oneerlijk verdeeld voelt.
Bereidheid voor beperkte opvang
Hoewel de gemeente de landelijke plannen afwijst, is er beperkte bereidheid om bij te dragen. Westland liet in september 2024 weten bereid te zijn om 140 asielzoekers op te vangen. Dat komt neer op circa twintig procent van de eerder opgelegde taakstelling.
Volgens het gemeentebestuur kan dit aantal alleen gerealiseerd worden als er duidelijke afspraken komen over randvoorwaarden zoals financiële steun, veiligheid en extra voorzieningen. Zonder die garanties vindt Westland uitbreiding naar honderden plaatsen onbespreekbaar.
Kritiek op landelijk beleid en bezuinigingen
Naast de praktische bezwaren uit Westland ook stevige kritiek op het beleid vanuit Den Haag. Het kabinet wil de Spreidingswet intrekken, terwijl tegelijkertijd het budget voor Asiel en Migratie omlaag moet. Waar er in 2025 nog 9,5 miljard euro beschikbaar is, daalt dit naar 1,2 miljard in 2029.
Volgens Westland is het onmogelijk om duurzame opvanglocaties te realiseren wanneer de financiële steun wordt afgebouwd. “Het Rijk vraagt structurele opvang, maar trekt zich zelf terug. Dat is niet realistisch,” zo stelt het college.
Andere gemeenten delen de zorgen
Westland staat niet alleen in de kritiek. Ook elders in het land klinkt weerstand tegen de opgelegde aantallen. Sommige gemeenten onderhandelen nog over locaties, terwijl anderen openlijk weigeren. Voor het COA betekent dit dat de opvangcapaciteit dit najaar opnieuw tekortschiet. De Spreidingswet werd gepresenteerd als een oplossing voor de ongelijke verdeling, maar dreigt door toenemende weerstand haar doel voorbij te schieten.
Spanning tussen lokaal en landelijk bestuur
Het conflict legt een bredere spanning bloot tussen gemeenten en het Rijk. Gemeenten moeten de opvang realiseren, maar kampen met hoge woningdruk, ruimtegebrek en beperkte voorzieningen. Het Rijk legt regels op, maar verlaagt tegelijkertijd het beschikbare budget. Voor inwoners van Westland betekent dit dat de discussie direct zichtbaar wordt in hun omgeving, met gevolgen voor woningen, voorzieningen en sociale cohesie.
Westland blijft bij zijn standpunt
Met de brief aan minister Van Weel maakt Westland duidelijk dat de grens is bereikt. Het aanbod van 140 opvangplekken blijft staan, maar 635 plekken vindt men onuitvoerbaar. Het is nu aan Den Haag om te beslissen of er ruimte komt voor onderhandeling of dat juridische middelen worden ingezet. Het conflict laat zien dat de uitvoering van de Spreidingswet nog verre van zeker is.
Toekomst van het asielbeleid onzeker
De weigering van Westland illustreert hoe groot de kloof is geworden tussen lokaal en landelijk bestuur. Gemeenten voelen zich overvraagd, terwijl de opvangnood in Nederland hoog blijft. Of Den Haag erin slaagt gemeenten te overtuigen of te dwingen, moet de komende maanden blijken. Wat duidelijk is, is dat de discussie over draagkracht en solidariteit in de asielopvang voorlopig nog niet voorbij is.