De tropische storm Melissa is in korte tijd uitgegroeid tot een levensgevaarlijke orkaan van de vierde categorie. Met windsnelheden van meer dan 225 kilometer per uur beweegt de storm zich razendsnel richting Jamaica. Meteorologen spreken van een uitzonderlijke situatie, nu de orkaan al flinke schade heeft aangericht in Haïti en de Dominicaanse Republiek, waar vijf mensen omkwamen door plotselinge overstromingen en aardverschuivingen.
Extreem warme zee voedt orkaan tot ongekende kracht
Volgens experts is de snelle toename van Melissas kracht het directe gevolg van extreem warm zeewater. De temperatuur van de Caribische Zee ligt momenteel rond de 30 graden, aanzienlijk hoger dan normaal.
Dat warme water werkt als brandstof voor orkanen. “Melissa heeft letterlijk alles wat ze nodig heeft om te groeien,” verklaart een meteoroloog van Buienradar. “De combinatie van vochtige lucht, lage windschering en warm water is dodelijk effectief.”
Wetenschappers waarschuwen dat zulke omstandigheden steeds vaker voorkomen door klimaatverandering. Het gevolg is dat stormen sneller en heviger worden, met een veel grotere impact op de kustgebieden van het Caribisch gebied.
Jamaica in de gevarenzone
De laatste voorspellingen van het National Hurricane Center (NHC) laten zien dat het oog van Melissa maandagmiddag over de zuidkust van Jamaica zal trekken. De hoofdstad Kingston en omliggende kustplaatsen worden als meest kwetsbaar gezien. Het eiland is al begonnen met grootschalige evacuaties, uit angst voor zware overstromingen en modderstromen.
Volgens het Jamaicaanse Meteorologische Instituut kan Melissa de zwaarste orkaan worden sinds Gilbert in 1988, die honderden doden veroorzaakte. “Als deze storm haar koers aanhoudt, kan dit een ramp van historische omvang worden,” waarschuwt het instituut.
Angst voor extreme regenval
De storm brengt niet alleen vernietigende wind, maar ook extreme regenval met zich mee. Het NHC voorspelt dat er tussen de 500 en 750 millimeter regen kan vallen, met uitschieters tot wel 1000 millimeter in de bergachtige regio’s Portland en St. Thomas. Ter vergelijking: in Nederland valt dat in een heel jaar.
“We krijgen het water van alle kanten,” zegt weerman David Grant. “Overstromingen, modderstromen en aardverschuivingen kunnen complete dorpen wegvagen. De combinatie van regen en wind maakt deze situatie levensgevaarlijk.”
Massale evacuaties op gang gebracht
Premier Andrew Holness heeft in meerdere gebieden de noodtoestand uitgeroepen. In kustplaatsen als Port Royal en delen van Kingston geldt inmiddels een verplicht evacuatiebevel. “De veiligheid van onze burgers gaat boven alles,” verklaarde Holness in een toespraak. “Mensen moeten hun huizen verlaten voordat het te laat is.”
Er zijn meer dan 900 opvangcentra geopend, waaronder scholen, kerken en sporthallen. Toch melden lokale media dat veel opvangplekken al vol zitten. Minister van Lokale Zaken Desmond McKenzie spreekt van “een race tegen de klok” en waarschuwt dat sommige gemeenschappen het niet zullen overleven.
Angst en spanning op straat
De sfeer in de straten van Kingston en Montego Bay is gespannen. Bewoners slaan massaal water, voedsel en benzine in. Winkels worden met houten platen dichtgetimmerd en voertuigen worden naar hoger gelegen gebieden gebracht. Het leger is ingezet om evacuaties te begeleiden en plunderingen te voorkomen.
Vrijwilligers proberen mensen te overtuigen om te vertrekken, maar niet iedereen luistert. “Sommigen willen hun huis niet verlaten,” vertelt een hulpverlener. “Ze zijn bang om hun bezittingen kwijt te raken, maar ze beseffen niet dat blijven levensgevaarlijk is.”
Internationale hulp onderweg
De Verenigde Naties, de Verenigde Staten en Mexico hebben hulp aangeboden aan Jamaica. Schepen met voedsel, generatoren en medische middelen zijn onderweg. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bereidt noodhulp voor, uit vrees dat besmet drinkwater na de storm tot ziektes kan leiden.
De Jamaicaanse minister van Volksgezondheid bevestigt dat mobiele klinieken worden ingericht. “We bereiden ons niet alleen voor op de storm, maar ook op de periode erna. Het risico op infecties en epidemieën is groot,” aldus de minister.
Klimaatverandering vergroot de dreiging
Klimatoloog professor Elaine Douglas stelt dat Melissa een direct gevolg is van de opwarming van de aarde. “De oceanen worden warmer en dat maakt orkanen krachtiger. We kunnen dit niet meer afdoen als toeval.” Volgens haar is ook de timing van Melissa verontrustend. “Het orkaanseizoen zou nu moeten afnemen, maar de natuur houdt zich niet aan onze kalenders.”
De combinatie van hogere temperaturen, stijgende zeespiegels en langere stormseizoenen vergroot de kans op verwoestende orkanen in de komende jaren.
De komende uren zijn cruciaal
De Jamaicaanse overheid blijft burgers oproepen om binnen te blijven en de officiële noodkanalen te volgen. “Blijf binnen, blijf kalm en blijf alert,” luidt de boodschap. Meteorologen waarschuwen dat de komende 24 uur beslissend zullen zijn.
Op sociale media delen Jamaicanen massaal hoopvolle berichten onder de hashtag #PrayForJamaica. “We hebben al zoveel overleefd,” schrijft een inwoner uit Kingston. “We zullen dit ook doorstaan.”
